CZY WIECIE, ŻE ROZTOCZE NAZYWANE JEST POLSKĄ TOSKANIĄ?
Skąd to porównanie?
✅Klimat jest suchy i ciepły
✅ Średnia roczna usłonecznienia na wiosnę (III-V miesiące) wynosi 473 godz., latem (VI-VIII miesiące) 669 godz.
✅ Średnia roczna liczba godzin usłonecznienia wynosi 1683, co w przeliczeniu na dobę, daje około 4,4 godziny
Jeśli więc ktoś szuka dużej ilości słońca, to na Roztoczu może poczuć się jak w Toskani, bo Roztocze to najbardziej nasłoneczniony region w Polsce
Słynie on także z czystego powietrza i dużego natężenia jodu porównywalnego do tego na Pomorzu.
Roztocze to:🌳zielone lasyprzejrzyste rzeki z odcieniem rudego🙂kolorowa mozaika falistych pólbezkresne łąki w dolinach osadzają się MGŁY, co dodaje im uroku i tajemniczości
Roztocze to też ROZTOCZAŃSKI PARK NARODOWY – kraina jodły, buka i konika polskiego
– to malownicze miasteczka i wsie z ciekawą historią i licznymi atrakcjami
– to spływ kajakowy na rzece Wieprz, Tanew, Łada czy Bukowa
Samo Roztocze obejmuje obszar położony nie tylko w Polsce. Ciągnie się ono od Kraśnika po sam Lwów. Podzielone jest na 3 części:
👉 Roztocze Zachodnie położone całkowice w woj. lubelskim, z miastami takie jak Kraśnik czy Szczebrzeszyn
👉 Roztocze Środkowe położone w woj. lubellskim i podkarpackim z Biłgorajem, Krasnobrodem, Zwierzyńcem i Zamościem
👉 Roztocze Wschodnie podzielone między Polskę i Ukrainę z miastami Żółkiew oraz Lwów
Dzisiaj opowowiemy Wam o Roztoczu Wschodnim. Po Polskiej stronie połozone w czworokącie:
Horyniec – Bełżec – Narol – Hrebenne
✅ Horyniec Zdrój – miasteczko uzdrowiskowe, należące kiedyś do rodu Ponińskich. To oni odkryli walory zdrowotne tego miejsca i zainicjowali jego uzdrowiskowy charakter wznosząc pierwsze „łazienki”. Dzieło kontynuował w pierwszej połowie XX wieku prywatny inwestor, Stanisław Karłowski, za którego czasów Horyniec przeżył swój rozkwit. Dziś warto wybrać się i obejrzeć sanatorium ,,Bajka”, które znajduje się w dawnym pałacu Ponińskich. Pałąc z zewnątrz wart obejrzenia‼
Warto też przespacerować się po nowo odnowionym parku z klimatyczną pijalnią wód i restauracją.
✅Bełżec miejsce, które łączy Roztocze
Gmina Bełżec łączy ze sobą krańce Roztocza Środkowego i Wschodniego. Choć jest najmniejszą gminą na Roztoczu, poprzez swoje zabytki i bogactwo przyrody stała się waznym punktem na mapie turystycznego Roztocza.
Bełżec znany jest przede wszystkim z dawnego obozu zagłady. Dziś znajduje się tam monumentalne muzeum pamięci. Muzeum przypomina o minionych wydarzeniach również poprzez formę przekazu.W 2004 roku oddano monumentalny pomnik . Utworzony na terenie miejsca obozu przesycony jest symboliką. Najbardziej wymowna jest szczelina prowadząca do niszy na końcu której znajduje się ściana z wypisanymi imionami zgładzonych ludzi.
Ale to nie wszystko. Nasze obecnie wschodnie tereny dziś są praktycznie jednorodne wyznaniowo. Kiedyś, przed 1947 zamieszkiwała tam również ludność grekokatolicka.
Dlatego również w Bełżcu znajduje się drewniana cerkiew greckokatolicka, bardzo dobrze zachowana, pw. św. Bazylego Wielkiego z 1756 r. wraz z Popówką, czyli domem popa. Pop jest odpowiednikiem naszego księdza katolickiego, ale zgodnie z obrządkiem wschodnim może mieć rodzinę – żonę i dzieci.
Grekokatolicy, jak sama nazwa wskazuje są katolikami, ale obrządku wschodniego.
Czym różnią się od prawosławnych? Granice ziem polskich w obecnym kształcie zostały ustalone na konferencji w Jałcie na Krymie w r. 1945. Wcześniej, bo do III rozbioru Polski Kresy Rzeczypospolitej sięgały daleko za Zbrucz, wojna bolszewicka w 1920 ugruntowała je na lini rzeki Zbrucz.
Rzeczpospolita Polska i nasi królowie nie chcieli być Panami ludzkich sumień. Dlatego nie nawracano nikogo siłą na wiarę katolicką obrządku zachodniego. W celu zbliżenia do siebe tych dwóch odłamów jednego wyznania, na Unii w Brześciu Litewskim w 1596 r. dokonano połączenia Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Część duchownych prawosławnych i wyznawców prawosławia uznała papieża za głowę Kościoła i przyjęła dogmaty katolickie, zachowując bizantyjski ryt liturgiczny.
Grekokatolicy zamieszkiwali nasze obecne tereny do r. 1947, do słynnej akcji Wisła, kiedy to wysiedlowno ludność grekokatolicką z terenów Beskidu Niskiego, z tzw. Rusi Szlachtowskiej, doliny Popradu, Bieszczadów i własnie z Roztocza. Niektózy z nich wracają w rodzinne strony. Było to powoli możliwe od ok. 2000 r.
Niedalego cerkwi, po sąsiedzku znajduje się murowany kościół z lat 1911-1912 pw. MB Królowej Polski. Bełżeckie świątynie uzupełnia mała architektura sakralna, wyjątkowo tu różnorodna i godna uwagi. Składają się na nią piękne figury, kaplice i krzyże przydrożne rozmieszczone na terenie całej gminy, podobnie jest z tradycyjnym budownictwem ludowym.
Bełżec słynie ze swej przepięknej roztoczańskiej przyrody. Przyrodniczym symbolem tego miejsca stał się gronostaj, zamieszkujący “Gronostajową Dolinę” oraz przepiękne krajobrazy z widokiem na Długi i Krągły Goraj, najwyższe szyty Polskeigo Roztocza, które będziemy podziwiać z naszej trasy rowerowej.
✅ Narol – muzyczna stolica Roztocza
A to wszystko zasługą organizowanych tu licznych imprez i festiwali. Narol to także idealne miejsce dla osób poszukujących regionalnych smaków. Sam Narol nazwano – Kulturalną Perełką Podkarpacia, a to dzięki licznym koncertom, które się tu odbyły. Na scenie Centrum Koncertowo – Wystawienniczego, na narolskim rynku, w kościele czy na terenie zespołu pałacowo – parkowego wystąpili, m.in.: Bracia, Raz Dwa Trzy, Pectus, Gaba Kulka, Leszek Możdżer, Anna Maria Jopek, Stanisław Soyka, VOO VOO, Andrzej Kulka i inni.
W Narolu znajduje się wyjątkowa rezydencja rodu Łosiów z wyjątowym barokowym ogrodem w stylu francuskim, którego układ w dalszym ciągu jest czytelny.
✅Bunkry linii Mołotowa
Przez Roztocze Wschodnie przebiega szlak „Po bunkrach linii Mołotowa„. Oznaczony on jest kolorem niebieskim. Zaczyna się w Hucie Lubyckiej, następnie wiedzie przez wzgórze Krągły Goraj , Lubyczę Królewską, Teniatyska, Mosty Małe i kończy się na stacji PKP w Hrebennem. Długość szlaku wynosi około 196 km.
Fortyfikacje Linii Mołotowa powstały w latach 1940 – 1941. Jest to pas umocnień składający się z betonowych schronów bojowych, rowów przeciwczołgowych i zapór przeciwpiechotnych uzupełnionych polami minowymi. Fortyfikacje te zaprojektował generał Dymitrij Kujbyszew. Prostszymi pracami zajmowała się miejscowa ludność, zaś takimi pracami jak montowanie instalacji czy uzbrojenia zajmowało się sowieckie wojsko. Praca ludności cywilnej można powiedzieć, że była niewolnicza. Często umierali z wyczerpania i głodu. Mimo ofiar i takiego nakładu prac bunkry Rawsko – Ruskiego Rejonu Umocnień prawie nie odegrały roli w działaniach bojowych. Zajęcie zachodnich terenów przez Niemców spowodowało potrzebę innego przebiegu linii obrony na rzekach San, Wisła, Narew.
Jak wyglądają schrony dzisiaj możemy się przekonać wyruszając na szlak. Pamiętajmy, że wchodząc do środka bunkra należy zachować ostrożność. Każdy bunkier jest inaczej zbudowany. Niektóre mają tylko jeden poziom, ale inne są nawet trzypoziomowe. Trzeba mieć ze sobą latarkę i uważać na dziury w podłodze – zejścia na niższe piętra.
✅Hrebenne to niewielka, malownicza miejscowość położona tuż przy południowo-wschodniej granicy województwa. Chyba każdy już o niej słyszał i mniej więcej kojarzy, gdzie jest położona, gdyż to właśnie w Hrebennem znajduje się jedno z większych przejść granicznych między Polską a Ukrainą: Hrebenne-Rawa Ruska
Kilka ciekawostek:
👉Od miejscowości Hrebenne do wsi Uhnów w okresie 1949-1951 rok prowadziła linia kolejowa o strategicznym znaczeniu, umożliwiała ona bowiem dojazd do pobliskiego Sokala, gdy przesunięto linię granicy po wojnie w 1951 roku – tory rozebrano
Obecnie w dalszym ciągu można oglądać bardzo wyrazisty w terenie nasyp stanowiący pamiątkę po dawnej linii kolejowej. Dziś tory normalnego rozstawu dochodzą wciąż do ukraińskiej Rawy Ruskiej.
👉Wieś Hrebenne na przestrzeni historii była własnością: Zamoyskich, Romanowskich i Sapiehów